Xử lý 4 sự cố vi sinh thường gặp ở bể hiếu khí
Tình trạng tăng lưu lượng nước thải một cách đột ngột có thể gây ra nhiều sự cố vi sinh trong bể hiếu khí như bùn nổi, sự thay đổi không kiểm soát của SV30, giảm hoặc tăng pH không mong muốn, tạo ra bùn đen và tạo ra nhiều bọt trong bể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng ARES tìm hiểu về nguyên nhân và cách khắc phục 4 sự cố vi sinh thường gặp ở bể hiếu khí.
1. Bùn nổi trong bể hiếu khí
Một trong những sự cố vi sinh thường gặp ở bể hiếu khí là hiện tượng bùn nổi. Bùn nổi là khi các mảng bùn màu đen hoặc nâu nhô lên và trôi theo dòng nước. Hiện tượng này không phải là hiếm gặp và nguyên nhân đã được xác định như sau:
Nguyên nhân:
- Thời gian lưu bùn kéo dài: Khi bùn trong bể hiếu khí lưu qua thời gian quá lâu, quá trình khử nitrat xảy ra nhiều, tạo ra các bóng khí nitơ. Lượng khí lớn này sẽ bám vào bông bùn và đẩy bùn lên mặt nước.
- Số lượng vi sinh vật dạng sợi (Filamentos) quá lớn trong bùn hoạt tính: Khi có quá nhiều vi sinh vật dạng sợi trong bùn, chúng sẽ đẩy bùn lên khỏi mặt nước.
- Hàm lượng COD sau xử lý Aerotank còn cao: Nếu hàm lượng COD sau quá trình xử lý Aerotank vẫn còn nhiều, điều này cũng có thể dẫn đến hiện tượng bùn nổi.
Cách khắc phục:
- Thường xuyên kiểm tra nồng độ vi sinh: Đo nồng độ SV, pH, DO cách 30 phút để đảm bảo các chỉ số này đạt mức quy định. Nếu bùn vẫn lắng bình thường và chỉ số SV không tăng hoặc giảm, nguyên nhân có thể là do nước thải chứa nhiều chất hoạt động bề mặt như bọt xà phòng. Trong trường hợp này, cần sục khí và khuấy đều trong vòng 30 phút – 1 tiếng cho đến khi bọt giảm dần.
- Bổ sung vi sinh vật và giảm lưu lượng nước thải: Khi chỉ số SV 30 quá thấp, chỉ cần bổ sung vi sinh vật vào bể bằng cách mua thêm bùn vi sinh hoặc chế phẩm sinh học. Đồng thời, giảm lưu lượng nước thải bơm vào để tránh tình trạng quá tải vi sinh vật.
- Giảm lưu lượng nước thải đầu vào: Trong trường hợp bùn bị đen và bọt trắng vẫn nổi lên, nguyên nhân có thể là do nước thải đầu vào quá bẩn.
2. Mặt bể phủ đầy bọt trắng khi vi sinh xảy ra sự cố
Sự cố vi sinh thường gặp khác trong bể hiếu khí là hiện tượng bùn nhiều bọt hoặc bọt trắng nổi trên bề mặt bể. Đặc điểm của hiện tượng này là bề mặt bể phủ đầy bọt trắng, có thể là bọt lớn và nổi nhiều. Sự cố này có thể xảy ra với những nguyên nhân sau đây:
Nguyên nhân
- Lưu lượng nước thải bơm vào quá tải trong giai đoạn đầu nuôi cấy vi sinh.
- Số lượng vi sinh hoạt tính trong bể hiếu khí quá ít, tức là nồng độ dưới 10%, tương đương với MLSS < 1000mg/lít.
- Các chất hữu cơ trong bể xử lý sinh học hiếu khí có nồng độ quá cao, vượt quá khả năng xử lý của vi sinh vật, với giá trị COD > 1200mg/lít gây sốc cho vi sinh hiếu khí.
- Nước thải đầu vào chứa độc tố như Javen, nhiều chất hoạt động bề mặt, v.v.
- Quá trình xả bùn không hợp lý làm giảm nồng độ vi sinh trong bể, dẫn đến hiện tượng quá tải trong quá trình xử lý hiếu khí.
Cách khắc phục
- Thường xuyên kiểm tra nồng độ vi sinh: Đo SV, pH, DO cách 30 phút để đảm bảo các chỉ số này đạt mức quy định. Nếu bùn vẫn lắng bình thường và chỉ số SV không tăng hoặc giảm, nguyên nhân có thể là do nước thải chứa nhiều chất hoạt động bề mặt như bọt xà phòng. Khi đó, cần sục khí và khuấy đều trong vòng 30 phút – 1 giờ cho đến khi bọt giảm dần.
- Bổ sung lượng vi sinh vật và giảm lưu lượng nước thải: Nếu chỉ số SV 30 quá thấp, chỉ cần bổ sung thêm vi sinh vật vào bể bằng cách mua thêm bùn vi sinh hoặc chế phẩm sinh học. Đồng thời, giảm lưu lượng nước thải bơm vào để tránh quá tải vi sinh vật.
- Trong trường hợp bùn bị đen và bột trắng vẫn nổi lên, nguyên nhân có thể là do nước thải đầu vào quá bẩn. Trong trường hợp này, cần giảm lưu lượng nước thải đầu vào sao cho tỷ lệ F/M (Feed/Microorganism) trong bể hiếu khí là 0,2 – 0,3.
3. Bọt trắng nổi kèm màu nâu đen
Bọt trắng nổi kèm bùn màu nâu đen là một sự cố vi sinh thường gặp trong quá trình hoạt động của bể hiếu khí. Trong trường hợp này, bề mặt của bể sẽ xuất hiện bọt trắng và có một lớp bùn màu nâu hoặc đen nổi trên mặt. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này có thể được giải thích như sau:
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính là do vi sinh vật trong bể xử lý bị chết và tiết ra các chất gây bọt khí trên bề mặt. Đồng thời, bùn vi sinh hoạt tính cũng bị chết và bám lên các bọt khí, tạo thành các mảng bọt trắng xen kẽ với màu nâu.
Cách khắc phục
Cứu lượng vi sinh hoạt tính còn lại: Đầu tiên, tắt hệ thống sục khí để làm cho bùn lắng xuống trong khoảng thời gian 1 tiếng. Sau đó, bơm nước thải ra khỏi bể nhằm ức chế sự phát triển của vi sinh vật. Sau khi hoàn thành bước này, tiến hành bơm nước thải sạch vào bể Aerotank và thực hiện việc sục khí trong 30 phút. Tiếp theo, để bùn lắng trong 1 tiếng và tiếp tục bơm nước thải ra khỏi bể.
Nhờ thực hiện các biện pháp trên, vi sinh vật hoạt động trong bể hiếu khí sẽ được cân bằng lại và sự cố bọt trắng kèm bùn màu nâu đen sẽ được khắc phục. Quan trọng nhất là duy trì quá trình xử lý nước thải theo đúng quy trình và kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của vi sinh vật trong bể hiếu khí.
4. Chỉ số SV30 tăng/giảm
Sự cố SV30 tăng/giảm là một vấn đề phổ biến trong quá trình hoạt động của bể vi sinh. Chỉ số SV30 là chỉ số đo lường chất lượng bùn trong bể vi sinh, nó cho biết liệu bùn có già, khỏe mạnh hay còn non trẻ. Do đó, nếu chỉ số SV30 tăng hoặc giảm, điều này có thể báo hiệu một số vấn đề gặp phải như mất cân bằng dinh dưỡng, thiếu khí trong bể và có thể có những sự cố khác. Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến giảm chỉ số SV30 và cách khắc phục tương ứng:
Nguyên nhân dẫn đến giảm chỉ số SV30:
- Quá trình bơm tuần hoàn bùn gặp sự cố.
- Chế độ xả bùn dư không được điều chỉnh đúng cách.
- Bùn nổi trong bể lắng bị cuốn theo dòng chảy mà không được xử lý kịp thời.
- Mất cân bằng dinh dưỡng C:N:P trong bể hiếu khí.
- Thiếu lượng oxy nuôi vi sinh vật trong bể hiếu khí.
Cách khắc phục khi chỉ số SV30 giảm:
- Kiểm tra quá trình bơm tuần hoàn bùn bằng cách kiểm tra vệ sinh buồng bơm, cánh bơm hoặc trục quay, và kiểm tra van một chiều.
- Kiểm tra mối đấu nối dây điện bên ngoài bể xem có bị đứt hoặc hở không.
- Kiểm tra hoạt động của quá trình bơm xả bùn dư và van xả. Đồng thời, điều chỉnh lại quá trình xả bùn dư để đảm bảo hoạt động hợp lý.
- Nếu mất cân bằng dinh dưỡng C:N:P là nguyên nhân, cần xác định nồng độ ô nhiễm chất thải đầu vào và bổ sung thêm dinh dưỡng nếu cần thiết.
- Đo chỉ số DO trong bể hiếu khí và duy trì chỉ số này ở mức 2-3 mg/L để đảm bảo điều kiện sống tốt cho vi sinh vật.
Nguyên nhân dẫn đến sự cố SV30 tăng có thể bao gồm:
- Trong nước thải đầu vào có nồng độ cặn lơ lửng cao.
- Quá trình bơm xả bùn dư đang gặp sự cố.
- Tốc độ xả bùn dư không được điều chỉnh hợp lý, dẫn đến tăng chỉ số SV30.
- Có nhiều vi khuẩn dạng sợi trong hệ thống xử lý.
Để giảm chỉ số SV30, chúng ta có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Cần kiểm tra hàm lượng cặn trong nước thải đầu vào. Nếu hàm lượng cặn quá cao, cần dừng quá trình xử lý và thực hiện xả bớt cặn để giảm tải lên bể hiếu khí.
- Nếu bể tách mỡ hoặc bể phốt gặp sự cố, cần khắc phục ngay để không ảnh hưởng đến hoạt động của bể vi sinh.
- Để cặn lắng ở bể điều hòa, cần thực hiện việc hút bỏ cặn ra khỏi hệ thống. Điều này giúp duy trì sự hoạt động hiệu quả và giảm nguy cơ tắc nghẽn.
Bằng cách thực hiện những biện pháp trên, chúng ta có thể giảm chỉ số SV30 và đảm bảo hoạt động ổn định của bể vi sinh. Việc đảm bảo chất lượng nước thải đầu vào, sửa chữa các sự cố và loại bỏ cặn lắng sẽ giúp bể hiếu khí hoạt động hiệu quả và duy trì môi trường vi sinh vật trong tình trạng cân bằng.
