Xử lý nước cấp cho sinh hoạt của công nhân
Trong mỗi nhà máy sản xuất, có từ hàng trăm đến hàng nghìn công nhân cùng làm việc trong thời gian dài. Nguồn nước cung cấp cho hoạt động sinh hoạt của công nhân cần được quan tâm, đảm bảo công tác vệ sinh và sức khỏe cho mọi người. Do đó, bài viết này nhằm cung cấp cho người đọc về tiêu chuẩn cấp nước sinh hoạt và cách xử lý nước cấp cho sinh hoạt của công nhân.
1. Tiêu chuẩn nguồn nước
Doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn nước thô từ sông ngòi hoặc nước ngầm tại khu vực nhà máy, nhưng nguồn nước phải đáp ứng tiêu chuẩn được phép khai thác cho mục đích cấp nước. Đối với nguồn nước mặt, cần đạt QCVN 08:2015/BTNMT; nước ngầm từ giếng khoan cần đạt QCVN 09:2015/BTNMT. Công suất xử lý tùy theo nhu cầu sử dụng.
Một số loại hình sản xuất như giặt mài, dệt nhuộm, nguồn nước thải phát sinh với lưu lượng lớn, sau khi xử lý đạt quy chuẩn cột A theo QCVN hiện hành, có thể xử lý tái sử dụng phục vụ cho nhu cầu sản xuất và sinh hoạt tại nhà máy. Như vậy có thể tiết kiệm nguồn nước, hạn chế lưu lượng xả thải ra môi trường.
Hình 1. Sơ đồ công nghệ xử lý nước uống công nhân.
Cấp nước cho nhu cầu sinh hoạt của công nhân giúp nâng cao chất lượng vệ sinh trong nhà máy, đảm bảo sức khỏe và hiệu suất công việc.
Nguồn nước từ sông ngòi có độ đục cao, do dòng chảy cuốn theo bùn đất, phù sa, các chất thải từ con người và sinh vật sống trong nước. Đồng thời nước sông có mùi hôi và chứa các vi sinh vật, rêu tảo. Các vấn đề trên gây ra bệnh ngoài da, dị ứng, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến bệnh tả – kiết lị nguy hiểm.
Nguồn nước từ giếng khoan có chứa sắt, Mangan và một số kim loại khác, khi không được xử lý có thể gây ngộ độc cấp tính. Độ cứng cao cũng là vấn đề của nước giếng, nước khó đun sôi, làm mất mùi vị thức ăn, quần áo giặt không sạch, hay nghiêm trọng hơn là tích tụ trong cơ thể gây ra bệnh sỏi thận, tắc nghẽn động mạch.
2. Công nghệ xử lý nước cấp sinh hoạt hiện nay có các quá trình chính
2.1. Quá trình tiền xử lý
Đối với nước mặt, cần loại bỏ rác thải, cặn bẩn trong nước bằng các song chắn rác thô, lưới chắn rác tinh. Nước được dẫn vào bể lắng sơ bộ nhằm loại bỏ một phần bùn đất trong nước.
Đối với nước giếng, việc làm thoáng rất quan trọng đê chuyển đổi sắt và các kim loại từ dạng hòa tan thành cặn rắn. Có thể sử dụng giàn phun mưa hoặc tháp oxy hóa giúp oxy hòa trộn trong nước, tạo kết tủa với các ion kim loại.
2.2. Quá trình hóa lý
Tại đây các hóa chất keo tụ như phèn nhôm, phèn sắt… phản ứng với các chất bẩn tạo thành bông cặn. Các cánh khuấy với tốc độ phù hợp tạo dòng chuyển động, các bông cặn nhỏ va chạm và kết dính với nhau thành bông cặn lớn. Châm thêm hóa chất trợ keo tụ polymer tăng khả năng kết dính, giúp bông cặn lắng tốt hơn.
Nước sau keo tụ đi vào bể lắng, các bông cặn lắng xuống đáy bể theo tác động của trọng lực. Phần nước trong tràn vào máng thu, đưa đến bể chứa.
2.3. Quá trình lọc nước
Nước sau lắng lần lượt đi qua cột lọc thô có chứa cát, sỏi nhằm loại bỏ các cặn bẩn kích thước nhỏ. Tiếp theo cột lọc mùi chứa than hoạt tính hấp thụ các phần tử tạo mùi, đảm bảo nước thành phẩm không chứa mùi khó chịu. Sau cùng là cột lọc tinh có thể lọc đến 0.1 micron, giúp loại bỏ tối đa các chất bẩn còn tồn tại trong nước.
Đối với nước ngầm, cột lọc mùi được thay thế bằng cột làm mềm, chứa các hạt làm mềm chuyên dụng, giúp giảm độ cứng trong nước.
2.4. Quá trình khử trùng
Nước sau lọc thường được khử trùng bằng dung dịch chlorine, có thể sử dụng cho nhiều công suất xử lý khác nhau. Một số phương pháp khử trùng khác như sục khí ozone, chiếu đèn UV, tuy nhiên với công suất xử lý lớn khó kiểm soát chất lượng.
Sau khi khử trùng, nước được loại bỏ hoàn toàn các vi sinh vật gây hại. Đến đây, nước đạt QCVN 01-1:2018/BYT được sử dụng cho sinh hoạt. đảm bảo an toàn sức khỏe cho người sử dụng.
3. Công nghệ tái sử dụng nước thải
Thiết bị tái sử dụng nước thải được gọi là thiết bị lắng Lamella. Nước thải sau xử lý được bơm đến ngăn phản ứng của thiết bị, trên đường ống sẽ được gắn thêm bộ thiết bị trộn tĩnh nhằm tăng khả năng tạo bông và hiệu quả loại bỏ độ màu còn sót lại trong nước thải.
Nước thải ở thiết bị lắng Lamella hoạt động dựa trên sự kết hợp giữa hai vùng làm việc trong cùng 1 bể. Vùng keo tụ – kết bông và vùng lắng lớp mỏng. Nước đã kết bông được dẫn vào bể lắng và được phân phối đều khắp bề mặt qua dàn phân phối đặt trong thiết bị. Phần nước dâng lên theo module tấm lắng (tấm lắng Lamella), phần bùn được lắng xuống đáy. Phần nước sạch dâng lên được đưa ra ngoài theo hệ thống máng thu và dẫn về bể chứa nước cấp sản xuất. Phần bùn lắng dưới đáy sẽ được xả ra ngoài theo định kỳ qua ống xả.
Nước sau xử lý tái sử dụng loại bỏ hoàn toàn cặn lơ lửng, không màu, không mùi, hoàn toàn đáp ứng yêu cầu cấp nước sinh hoạt tại nhà máy.
Nước sau xử lý tái sử dụng loại bỏ hoàn toàn cặn lơ lửng, không màu, không mùi, hoàn toàn đáp ứng yêu cầu cấp nước sinh hoạt tại nhà máy. Yêu cầu nguồn nước thải sau xử lý đạt QCVN 40:2011/BTNMT cột A hoặc QCVN tương đương theo loại hình nước thải.
